Dowiedz się, dlaczego zrównoważony rozwój i Green Manufacturing to klucz do sukcesu w przemyśle. Poznaj technologie Przemysłu 4.0, które optymalizują produkcję, obniżają koszty i wspierają polityki ESG.
W dzisiejszym świecie coraz więcej uwagi poświęca się ochronie środowiska naturalnego oraz życiu w zgodności z naturą. Po dziesiątkach lat intensywnej eksploatacji planety jako społeczeństwo musimy zacząć spłacać „kredyt” zaciągnięty przez rewolucję przemysłową oraz szybki rozwój największych gospodarek światowych. Jeszcze 20-30 lat temu nie badano śladu węglowego, wpływu produkcji na środowisko naturalne czy szkodliwości materiałów wykorzystywanych np. do budowy pokryć dachowych czy sztućców.
Przemysł, będący motorem napędowym globalnej gospodarki, postrzegany jest również nierozerwalnie jako główne źródło zanieczyszczeń i nadmiernej eksploatacji zasobów. Wystarczy przytoczyć obraz medialny związany z ciężki przemysłem na Śląsku czy sektor energetyczny – w naszym kraju nadal polegający w dużej mierze na kopalniach.
Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat jako społeczeństwo coraz uważniej spoglądamy w stronę ochrony środowiska i dbałości o planetę. Zmieniający się klimat, klęski żywiołowe, alarmujące wskaźniki przekroczenia zanieczyszczeń powietrza to już nie żółte, a czerwone znaki ostrzegawcze. Dopiero one uzmysłowiły nam w którym kierunku biegnie wykorzystanie zasobów naturalnych.
W obliczu zmian klimatycznych, rosnącej świadomości konsumentów i zaostrzających się regulacji paradygmat ulega zmianie. Green Manufacturing, czyli zielona produkcja, przestaje być jedynie marketingowym sloganem, a staje się fundamentem nowoczesnej strategii przemysłowej. To odpowiedź na rosnącą presję polityk ESG (Environmental, Social, and Governance), a także na oczekiwania rynku, który coraz częściej nagradza firmy działające w sposób zrównoważony.
Przemysł pod lupą
Sektor przemysłowy jest odpowiedzialny za znaczącą część globalnej emisji gazów cieplarnianych oraz za generowanie ogromnych ilości odpadów. Warto jednak pamiętać, że przemysł nie produkuje tych elementów dla własnej korzyści, ale w odpowiedzi na zapotrzebowanie społeczeństwa. Jest to efekt uboczny konsumpcji, której człowiek jest twórcą. W pogoni za konsumpcjonizmem coraz częściej zamiast naprawiać, wymieniamy. Do tego trendy rynkowe sprawiają, że większość elementów użytku codziennego od ubrań, przez artykuły spożywcze, aż po elektronikę użytkową czy środki transportu jest przedwcześnie utylizowanych powiększając jedynie poziom zanieczyszczenia ziemi.
Nowoczesne podejście do przemysłu podobnie jak w przypadku innych dziedzin życia w centralnym punkcie stawia człowieka wraz z jego potrzebami oraz wymaganiami. Te stale ewoluują w odniesieniu do aktualnej sytuacji otoczenia.
Aktualnie nowoczesne rozwiązania technologiczne wdrażane w przemyśle mają za zadanie nie tylko usprawnić i zwiększyć efektywność, ale również ograniczyć wpływ przemysłu na środowisko naturalne.
Jakie technologie ograniczają wpływ przemysłu na środowisko naturalne?
- Automatyzacja i robotyka – precyzja robotów i zautomatyzowanych linii produkcyjnych minimalizuje błędy ludzkie, co bezpośrednio przekłada się na mniejsze zużycie surowców i redukcję wadliwych produktów. Nowoczesne coboty (roboty współpracujące) są programowalne tak, aby optymalizować ruch, co pozwala na oszczędność energii.
- Sztuczna Inteligencja (AI) i Machine Learning (ML) – algorytmy AI analizują ogromne ilości danych w czasie rzeczywistym. Dzięki temu możliwe jest predykcyjne utrzymanie ruchu (Predictive Maintenance), które przewiduje awarie maszyn. Zamiast wymieniać części „na zapas”, serwisowanie odbywa się tylko wtedy, gdy jest to konieczne, co znacząco wydłuża żywotność sprzętu i redukuje odpady. AI jest również kluczowa w optymalizacji zużycia energii w fabrykach, zarządzając oświetleniem, wentylacją i pracą maszyn w najbardziej efektywny sposób.
- Przemysłowy Internet Rzeczy (IIoT) – sensory i urządzenia podłączone do sieci w fabrykach dostarczają ciągły strumień danych na temat zużycia energii, wody i surowców. Systemy IIoT pozwalają na monitorowanie parametrów w czasie rzeczywistym, co umożliwia szybkie wykrywanie nieprawidłowości i eliminowanie marnotrawstwa. Przykładowo, systemy te mogą identyfikować nieszczelności w instalacjach wodnych lub wycieki sprężonego powietrza, generując alerty dla operatorów.
- Gospodarka obiegu zamkniętego (Circular Economy) – koncepcja ta, wspierana przez technologie Przemysłu 4.0, polega na projektowaniu produktów z myślą o ich recyklingu, ponownym wykorzystaniu lub regeneracji. Automatyzacja procesów sortowania i demontażu, wspierana przez wizję maszynową i AI, umożliwia efektywne odzyskiwanie wartościowych materiałów z produktów wycofanych z użycia.
- Druk 3D (Manufacturing Additive) – ta technologia pozwala na wytwarzanie skomplikowanych części z minimalną ilością odpadów, ponieważ materiał jest dodawany warstwa po warstwie, a nie usuwany (jak w przypadku tradycyjnej obróbki skrawaniem). Dodatkowo, druk 3D może być wykorzystywany do produkcji części zamiennych na żądanie, co redukuje potrzebę magazynowania dużych zapasów.
Polityki ESG katalizatorem zmian i jednoczesnym benchmarkiem ich wdrażania
Polityki ESG nie są już tylko kolejnym „zbędnym” elementem, który należy wdrożyć, aby spełnić wymagania regulacyjne. W przemyśle nawet niewielkie zmiany nie wpływające znacząco na funkcjonowanie biznesu pozwalają znacząco obniżyć jego wpływ na środowisko naturalne. Nawet prosta wymiana floty aut służbowych na modele hybrydowe lub częściowo elektryczne pozwala znacząco obniżyć emisję CO2 generowanych do otoczenia, a jednocześnie wygenerować oszczędności związane z mniejszym zużyciem paliwa.
ESG to jednak nie tylko lepsza reputacja i wizerunek w oczach klientów, partnerów, pracowników czy inwestorów. Polityki zrównoważonego rozwoju otwierają również dostęp do nowych rynków i źródeł finansowania, które są dedykowane firmom zrównoważonym. Banki oferują preferencyjne warunki kredytowania dla projektów „zielonych”, a fundusze inwestycyjne coraz częściej szukają firm z wysokim scoringiem ESG. Część krajów wysoko rozwiniętych o dużej świadomości wpływu przemysłu na środowisko naturalne utrudnia wejście na rynek organizacją nie dbającym o redukcję swojej emisyjności.
Chociaż ESG stało się popularne dopiero po wdrożeniu stosownych regulacji np. w UE, firmy mogą korzystać z jego wdrożenia nie tylko dzięki unikaniu wysokich kar za przekroczenie norm środowiskowych. Dzięki oszczędnościom na surowcach, energii i kosztach utylizacji odpadów zwiększają one efektywność operacyjną. To bezpośrednio przekłada się na poprawę marży.
Konsumenci są coraz bardziej świadomi
Wraz z wzrostem poziomu wykształcenia społeczeństwa oraz pogarszającymi się warunkami naturalnymi, konsumenci będę coraz bardziej świadomi, a także wymagający. Oznacza to koniec z produkcją na ślepo oraz na zapas. Coraz częściej konsument wybiera produkty od firm, które otwarcie komunikują swoje działania na rzecz ochrony środowiska i społeczeństwa. Badania rynkowe, np. te prowadzone przez Nielsen, potwierdzają, że konsumenci są gotowi zapłacić więcej za produkty, które są wytwarzane w sposób zrównoważony. To bezpośrednio wpływa na decyzje zakupowe i zmusza producentów do inwestowania w Green Manufacturing, które staje się nowym, kluczowym elementem przewagi konkurencyjnej. Jest to widoczne szczególnie w krajach takich ja Polska, gdzie poziom życia na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zauważalnie wzrósł, co pozwala klientom na większe przykładanie wagi do jakości spychając cenę na dalsze miejsce.
ESG w praktyce działa i ma się dobrze – realne przykłady wdrożenia
ASUS – gospodarka obiegu zamkniętego i robotyka w przemyśle elektronicznym
Firma ASUS, jeden z czołowych producentów elektroniki, podjęła działania w kierunku wdrożenia gospodarki obiegu zamkniętego. Zastosowali oni wskaźniki CTI (Circular Transition Indicators), które pozwoliły ocenić poziom cyrkularności ich produktów.
Dzięki optymalizacji procesów projektowych i produkcyjnych, firma niemal podwoiła wskaźnik cyrkularności swojego laptopa Zenbook S13 OLED, przechodząc z 35% do 65%. Proces ten obejmował wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu, co zmniejszyło zapotrzebowanie na nowe surowce, oraz projektowanie z myślą o łatwiejszym demontażu i recyklingu.
Apple – ograniczenie produkcji odpadów
Apple postawiło na innowacje w dziedzinie robotyki, aby stworzyć zaawansowane systemy do demontażu swoich produktów. Firma wdrożyła roboty Daisy. Są to zaawansowane narzędzia stworzone specjalnie do demontażu telefonów iPhone. Daisy jest ewolucją wcześniejszego robota o nazwie Liam. Potrafi ona rozebrać na części aż 29 różnych modeli iPhone’ów z prędkością do 200 urządzeń na godzinę. Zamiast tradycyjnego recyklingu, który często miażdży urządzenia, Daisy precyzyjnie rozdziela komponenty, co pozwala na odzyskanie 15 różnych materiałów. Wśród nich znajduje się kobalt, lit, aluminium, a także metale rzadkie.
Daisy jest w stanie oddzielić poszczególne elementy, takie jak bateria, ekran czy płyta główna, co umożliwia odzyskanie surowców o znacznie wyższej czystości niż w przypadku recyklingu masowego. Odzyskane materiały wracają do łańcucha produkcyjnego Apple.
Dzięki takim innowacjom, Apple robi postępy w kierunku realizacji swojego ambitnego celu, jakim jest wytwarzanie produktów wyłącznie z materiałów pochodzących z recyklingu lub surowców odnawialnych do 2030 roku. W 2024 roku firma poinformowała, że ich produkty zawierają więcej materiałów z recyklingu niż kiedykolwiek wcześniej – ponad 20% materiałów użytych w ich produktach pochodziło z odzysku. Na przykład, w bateriach iPhone’ów i Apple Watch zastosowano 100% kobaltu z recyklingu, a w magnesach użyto 100% metali ziem rzadkich z recyklingu.
Adidas – automatyzacja i optymalizacja produkcji
Adidas – wiodący producent odzieży sportowej wdrożył w swoim Speedfactory w Ansbach w Niemczech zaawansowaną automatyzację, w tym roboty i druk 3D, aby zredukować ilość odpadów. Zamiast tradycyjnego krojenia materiałów z dużych arkuszy, co zawsze pozostawia ścinki, roboty pracujące w fabryce w sposób precyzyjny nanosiły materiały na siatkę, co pozwoliło na produkcję butów „szytych na miarę” z minimalną ilością odpadów.
Dzięki optymalizacji procesów produkcyjnych i zastosowaniu zaawansowanej automatyzacji, Adidas znacząco zmniejszył zużycie surowców i ilość odpadów. Chociaż Speedfactory w Ansbach zostało zamknięte w 2019 roku, technologia i zdobyte doświadczenie zostały przeniesione do Azji, gdzie dalej są rozwijane w celu zwiększenia efektywności i zrównoważenia produkcji. Firma stale rozwija także inicjatywy recyklingowe, np. projekt Futurecraft.Loop, w którym buty są w 100% z recyklingu i nadają się do ponownego przetworzenia.
Przyszłość przemysłu jest zielona, inteligentna oraz nieoczywista
Inwestycje w Green Manufacturing to już nie tylko kwestia etyki, ale przede wszystkim warunek przetrwania i rozwoju w nowoczesnym, konkurencyjnym świecie. Firmy, które wdrażają technologie z Przemysłu 4.0 i 5.0 w celu optymalizacji procesów produkcyjnych pod kątem zrównoważonego rozwoju, zyskują realną przewagę. Redukcja odpadów, oszczędność energii, minimalizacja emisji – to wszystko przekłada się na niższe koszty, lepszą reputację i większą wartość dla klienta. Przemysł przyszłości to przemysł, który jest nie tylko inteligentny, ale i odpowiedzialny.
